پورت تاندربولت چیست؟

پورت تاندربولت، یکی از قدیمی‌ترین انواع پورت است که بعد از سال‌ها به‌روز رسانی حالا به یک استاندارد ثابت تبدیل شده است. امروزه بسیاری از لپ‌تاپ‌ها مجهز به پورت تاندربولت شده‌اند و از آن برای انتقال دیتا با سرعت بالا استفاده می‌کنند. اگر می‌خواهید با این پورت و ویژگی‌های آن بیشتر آشنا شوید، در این مطلب با ما همراه باشید. در این مقاله به تاریخچه، انواع و ویژگی‌های مهم تاندربولت می‌پردازیم.

تاندربولت چیست؟

تاندربولت (Thunderbolt)، نوعی رابط برای اتصال کامپیوتر یا لپ‌تاپ با لوازم جانبی مختلف می‌باشد که در سال ۲۰۱۱ به بازار عرضه شده است. در ابتدا شرکت اینتل، رابط تاندربولت را برای کامپیوترها و لپ‌تاپ‌های اپل توسعه داد و بعد از مدتی در دیگر گجت‌ها نیز از آن استفاه شد. در حال حاضر از این پورت بر روی مک بوک ایر و مک بوک پروی اپل استفاده می‌شود و البته در برخی از مادربردهای دسکتاپ نیز به کار می‌رود.

تاندربولت‌ها در دو مدل فیبر نوری و مسی تولید می‌شوند؛ تاندربولت‌ها در مدل فیبر نوری قیمت زیادی دارند، در دستگاه‌های کمی تولید می‌شوند و فقط می‌توانند اطلاعات را منتقل کنند. این در حالی است که تاندربولت‎‌های مسی علاوه بر انتقال اطلاعات می‌توانند کار شارژ گجت را نیز انجام دهند.

در کل عملکرد پورت تاندربولت شبیه USB است و مانند آن برای شارژ و انتقال اطلاعات به کار می‌رود البته سرعت و کارآیی تاندربولت بیشتر می‌باشد. سرعت انتقال اطلاعات در این رابط به ۳۲ گیگابیت در ثانیه می‌رسد که سرعت بالایی است.

امکان انتقال تصویر، اطلاعات و شارژ در یک پکیج از جمله ویژگی‌های مهم تاندربولت می‌باشد که موجب محبوبیت آن شده است. در واقع پورت تاندربولت همزمان از ویژگی‌های یک کابل HDMI، یک کابل USB و یک کابل شارژ برخوردار است؛ این قابلیت با توجه به اینکه لپ‌تاپ‌ها به تدریج باریک‌تر می‌شوند و فضای اندکی برای تعبیه پورت خواهند داشت، اهمیت دو چندانی می‌یابد.

نسخه‌های مختلف پورت تاندربولت

پورت تاندربولت دارای نسخه‌های مختلفی است که هر یک از آن‌ها قابلیت‌ها و ویژگی‌های متفاوتی دارند. مدل‌های اولیه تاندربولت به دلیل هزینه تولید بالا و کمیابی بیشتر در امور صنعتی استفاده می‌شدند و اغلب هم محصولات اپل از آن پشتیبانی می‌کردند. اما در حال حاضر استفاده از تاندربولت گسترش یافته و آن را آینده رابط‌های کامپیوتری می‌نامند. همچنین این پورت دارای ۴ نسخه اصلی است که عبارتند از:

• تاندربولت ۱

اولین نسخه تاندربولت، تاندربولت ۱ است که در فوریه ۲۰۱۱ ارائه شد و در مک بوک‌های پروی اپل به کار برده شد. پورت نسخه ۱ تاندربولت از استاندارد Displayport 1.1a و PCI Express 2.0 در حالت ۴ مسیره به صورت یکجا بهره‌مند است. پهنای باند این رابط ۱۰ گیگابیت در ثانیه بود و از انتقال دیتا به صورت دو کاناله پشتیبانی می‌کرد و در نتیجه یکی از سریع‌ترین رابط‌ها در زمان عرضه خود محسوب می‌شد.

• تاندربولت ۲

تاندربولت ۲ در آگوست سال ۲۰۱۳ رونمایی شد که از نظر ظاهری هیچ تفاوتی با تاندربولت ۱ نداشت. البته نسخه جدید از لحاظ پهنای باند و سرعت انتقال اطلاعات بهبود پیدا کرده بود. از طرف دیگر به دلیل شباهت ظاهری تاندربولت ۲ و ۱، امکان اتصال تاندربولت ۲ به تاندربولت ۱ وجود دارد.

همچنین تاندربولت ۲ دارای دو کانال ۱۰ گیگابیتی برای انتقال اطلاعات است که امکان انتقال داده‌ها در پهنای باند ۲۰ گیگابیت در ثانیه را فراهم می‌کند. همان‌طور که می‌بینید سرعت انتقال در نسخه ۲ نسبت به نسخه ۱، دو برابر شده است. لازم به ذکر است این نسخه با پشتیبانی از استانداردهای PCI Express 2.0 و Displayport 1.2، امکان اتصال به نمایشگرهای ۴k را فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: تفاوت USB C و Lightning

• تاندربولت ۳

تاندربولت نسخه ۳ در ماه می ۲۰۱۷ در حالی ارائه شد که طراحی ظاهری آن کاملا دگرگون شده بود. تاندربولت ۳ که می‌توان آن را انقلابی در پورت‌های جهان دانست، با پورت تایپ سی یکی شد و یک رابط اتصال بی‌نقص را برای کاربران به ارمغان آورد. یکی شدن تاندربولت ۳ با تایپ سی نه تنها اتصال دو طرفه را امکان‌پذیر کرد بلکه به یکپارچه شدن پورت‌های ابزارهای مختلف کمک نمود.

تاندربولت ۳ علاوه بر تغییرات ظاهری موفق به جهش فوق‌العاده‌ای در پهنای باند شده و سرعت انتقال داده در آن به ۴۰ گیگابیت در ثانیه می‌رسد؛ این میزان سرعت که امکان نمایش محتوای ۵k به صورت ۶۰ هرتز را فراهم می‌کند، تاندربولت ۳ را به یکی از سریع‌ترین پورت‌ها در زمان عرضه آن تبدیل نمود.

همچنین تاندربولت ۳ می‌تواند از دو نمایشگر ۴k به صورت همزمان با رفرش ریت ۶۰ هرتز یا یک نمایشگر ۴k با رفرش ریت ۱۲۰ هرتز پشتیبانی کند. این تاندربولت از PCI Express 3.0 و Displayport 1.2 نیز پشتیبانی کرده و البته قادر به پشتیبانی از شارژ سریع تا حداکثر توان ۱۰۰ وات هم می‌باشد.

• تاندربولت ۴

بعد از ۳ نسل به‌روز رسانی، تاندربولت ۴ در سال ۲۰۲۰ رونمایی شد. این نسخه از تاندربولت از نظر امنیتی و کارآیی بهینه سازی شده و کامل‌ترین استاندارد به شمار می‎رود.

مهم‌ترین ویژگی قابل توجه تاندربولت ۴، افزایش پهنای باند PCI Express از ۱۶ گیگابیت به ۳۲ گیگابیت است که باعث می‌شود در صورت اتصال کارت‌های گرافیک یا کارت‌های توسعه جدید مشکلی نخواهید داشت. همچنین تاندربولت ۴ از قابلیت Sleep Mode نیز برخوردار است که منجر به مصرف بهینه انرژی و صرفه‌جویی در مصرف باتری می‌شود.

مهم‌ترین ویژگی‌های تاندربولت

تا اینجا به بررسی تاندربولت و نسخه‌های مختلف آن پرداختیم و حالا می‌خواهیم مهم‌ترین ویژگی‌های پورت تاندربولت را بررسی کنیم. مهم‌ترین ویژگی‌های پورت تاندربولت عبارتند از:

• اتصال نمایشگر‌

پشتیبانی از استاندارد DisplayPort، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های پورت تاندربولت است. احتمالا می‌دانید که DisplayPort، رقیب HDMI محسوب می‌شود و دارای همه ویژگی‌های آن می‌باشد. با استفاده از کابل تاندربولت می‌توان هر نمایشگری را به لپ‌تاپ یا کامپیوتر متصل نمود و به همین دلیل تعدادی از مانیتورهای موجود در بازار با رابط تاندربولت عرضه می‌شوند.

از آن جایی که نسخه ۴ این پورت از امکان اتصال نمایشگرهای ۸k با نرخ به‌روز رسانی ۶۰ هرتز برخوردار است، تا چند سال آینده با هیچ مشکلی در سرعت پهنای باند روبرو نخواهید شد.

• سرعت انتقال داده‌

پورت تاندربولت ۴ از استاندارد USB 4 پشتیبانی می‌نماید و در نتیجه از آن می‌توانید برای انتقال اطلاعات استفاده کنید. به عنوان مثال به وسیله کابل‌های تاندربولت می‌توان درایوهای پرسرعت SSD را به سیستم متصل کرد و داده‌ها رابا سرعتی بالا منتقل نمود.

• انتقال برق

پیش‌تر اشاره کردیم که با کابل تاندربولت، امکان شارژ لپ‌تاپ هم وجود دارد. در واقع تاندربولت ۴ از استاندارد PD یا Power Delivery پشتیبانی کرده و لپ‌تاپ را با حداکثر توان ۱۰۰ وات شارژ می‌کند. Power Delivery نوعی استاندارد شارژ سریع می‌باشد که با تشخیص خودکار توان مورد نیاز وسیله متصل شده می‌تواند جریان برق را متناسب با باتری تنظیم نماید.

• اتصال چند وسیله به صورت همزمان

یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه کابل تاندربولت این است که با پهنای باند بی‌نظیر و سرعت بالایش، امکان اتصال چند وسیله را فراهم می‌کند. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم با تاندربولت ۲ می‌توانید همزمان دو نمایشگر را به سیستم متصل کنید، از چند هارد درایو از سیستم خود استفاد نمایید و یا چند فلش را به کار بگیرید.